مدتی است که شبکه های بازاریابی فعالیت خود را آغاز کرده اند و تعداد اعضای آن هم در حال افزایش است،‌ آن هم زنجیره ای. در باب قانونی بودن این شبکه ها نیز بسیار گفته اند و نوشته اند اما کاش به همان اندازه یا بیشتر  شرعی بودن یا شرعی نبودن فعالیت اینگونه شبکه ها را برای هموطنان متدین ما مشخص می کردند. 

در این رابطه چند سئوال اساسی مطرح می شود و آن اینکه:‌

چرا در تنها کشور شیعی جهان،‌ قانون اجازه ی فعالیت به شرکت هایی که حکم آنها از لحاظ شرعی کاملاً روشن نیست،‌ داده است؟! - هرچند که براساس تماس ها و پرسش های مردمی،‌ هم اکنون نظر مراجع تقلید تا حدودی بیان شده است-

اگر فرضاً بنا به توضیحات صاحبان این شرکت ها مبنی بر فعالیتی که بر عهده دارند،‌ قبلاً مجوز فعالیت به آنان داده شده است،‌ آیا هم اکنون نیز نظارتی بر آن صورت می گیرد؟ و آیا شبکه ای بودن این شرکت ها و طرز کسب درآمد افراد آن به درستی برای قانونگذار تبیین شده است؟‌

آیا مسئولین ما می دانند که بسیاری از مردم تنها به صرفِ قانونی بودن مسئله ای،‌ آن را شرعی قلمداد می کنند- البته حق مطلب هم همین است و انتظار می رود قانون هایی که در کشور اسلامی مان به تصویب می رسد الهی و شرعی باشد،‌ اما در مواردی نادر و از جمله فعالیت این شرکت ها وقتی تناقض حکم مراجع و قانون را می بینیم،‌ به درستی آن شک می کنیم- به راستی چرا باید اینگونه باشد؟! - هرچند این مسائل در کشور ما بویژه وقتی وارد مصادیق و جزئیات می شویم نمود بیشتر ی پیدا می کند؛‌ به عنوان مثال اداره ی فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوز پخش بسیاری از موسیقی ها را به راحتی صادر می کند در حالی که متأسفانه ویژگی های شرعی را ندارد و حتی کودکان هم به وضوح طرب انگیز بودن آن را متوجه می شوند! و یا علی رغم حرام بودن استفاده از کالاهای صهیونیستی،‌ همچنان شاهد خرید و فروش آن در کشور هستیم.

آیا مسئولین متوجه هستند که با سهل انگاری و تسامح در اینگونه موارد و آزاد گذاشتن فعالیت این شرکت ها،‌ تنها جوانان را سرگرم کرده و به آنان امید واهی می دهند- امید به اینکه شغلی به دست آورده اند و درآمد مشروعشان، کم کم افزایش خواهد یافت؛‌ آن هم در وضعیت کنونی جامعه ی ما که خیلی ها دغدغه ی اشتغال را دارند-

و به راستی عاقبت جامعه و مردمی که مال حرام یا شبهه ناک به صورت تصاعدی بین آنان افزایش یابد چه خواهد شد و چه کسی باید پاسخگوی عواقب وخیم دنیوی و اخروی آن باشد؟‌

بهتر است مروری  هم به حکم شرعی فعالیت اینگونه شبکه ها،‌ داشته باشیم:‌

آیت الله خامنه ای(مدظله):کسب درآمد ناشی از افزایش اعضا به صورت شبکه‌ای خواه از طریق عرضه کالا یا خدمات و یا دریافت حق عضویت ‏و یا بازاریابی و یا شیوه‌های مشابه دیگر (داخلی باشد یا خارجی و تحت هر نام و عنوانی) جایز نیست.¹ 

آیت الله مکارم شیرازی(مدظله):سئوال: نظر حضرتعالی در مورد فعالیت های اقتصادی به صورت بازار یابی شبکه ای که تحت عناوین جدید و با تغییراتی در روش اجرا، رایج گردیده و بعضا مدعی اخذ مجوزهای قانونی هستند، چیست؟ پاسخ: تنها در صورتی که بازاریابی به صورت شبکه ای و زیر مجموعه ای نباشد و سود حاصله فقط به بازاریاب اول تعلق گیرد اشکالی ندارد و غیر آن اشکال دارد. البته ممکن است در طرح های جدید، بعضی از اشکالات این کار برطرف شده باشد ولی هنوز اشکال اصلی که استفاده بازاریاب های بالواسطه می باشد و نوعی «اکل مال به باطل» است وجود دارد.²

1. سامانه پیامکی پاسخگویی به سوالات شرعی مقام معظم رهبری:           30002020

2. برگرفته شده از on-networkers.blog.ir